آیت الله مصباح یزدی اظهار داشت: اکثر طرد فلاسفه از سوی فقها به دلیل مغالطه اشتراک لفظی در بحث‌های فلسفه اولی و الهیات است.
به گزارش فارس، آیتالله مصباح یزدی مدرس سطح عالی حوزه علمیه قم در پیش همایش روز جهانی فلسفه با عنوان فلسفه و دین که امروز در مدرسه عالی دارالشفاء قم برگزار شد در ابتدا به تعریف دو واژه دین و فلسفه پرداخت و گفت: بیش از نیمی از اختلافات در مسایل علمی انتزاعی به دلیل مغالطه در اشتراک لفظی است بنابراین مراد از واژه دین و فلسفه حائز اهمیت است تا بتوان از مغالطه جلوگیری کرد.
وی در تعریف فلسفه گفت: فلسفه تلاشی است که فیلسوفان انجام می‌دهند تا به حقایقی برسند که گاهی به حقایقی می‌رسند و گاهی نمی‌رسند!؟ و این تلاش عقلانی هم در زمینه عمل و هم در زمینه نظر است.
آیت الله مصباح یزدی در مورد معیار فیلسوف بودن اظهار داشت: در این امر دو معیار وجود دارد؛ یا اینکه فلسفه به مطلق علوم برهانی گفته میشود که در این صورت ریاضیدان، اخلاق‌دان و شیمی‌دان و ... همه فیلسوف هستند یا اینکه فلسفه به مطلق فلسفه اولی و متافیزیک گفته میشود که در این صورت دایره فیلسوف بودن بسیار کوچک است.
این فیلسوف معاصر در ادامه خاطرنشان کرد: در 2 قرن گذشته گرایش‌های تجربی فلسفی بسیار قدرتمند شد بنابراین آزمایش‌‌پذیر بودن معیار علمی بودن قرار گرفت که در آن زمان فلسفه در مقابل علم قرار گرفته و فلسفه به علوم ضعیف تبدیل شده است چرا که تجربه‌بردار نیست.
آیت الله مصباح یزدی با بیان اینکه آنچه امروز به فلسفه اطلاق میشود هیچ‌کدام از این سه اصطلاح نیست خاطرنشان کرد: امروزه بیشتر به فلسفه‌های مضاف، فلسفه گفته میشود که گاهی به روش عقلی و تحلیلی گزاره‌های یک علم همچون روان‌شناسی را بررسی می‌کند و گاه به بررسی موضوع آن علم، تاریخ، تاریخچه،روش و متد آن علم و ... پرداخته میشود.
رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی در ادامه سخن خود به تعریف دین پرداخت و گفت: «دین» کاربردهای متعدد و متفاوتی دارد هم در لغت و هم در اصطلاح، برخی در تعریف دین گفته‌اند که «دین مجموعه‌ای از عقاید است که همراه با وجود باورهاست» که در این تعریف اصطلاحی حتی اعتماد به وجود خدا و رستاخیز در تعریف دین گنجانده نشده است.
بنابراین بودیسم که در آن خدا به معنای ابراهیمی وجود ندارد جزء دین قرار می‌گیرد و حتی دین‌هایی که معبودش انسان‌هاست همچون مکتب اگوست کنت در دایره دین قرار گرفته است.
وی در مورد رابطه دین و فلسفه در جهان اسلام اظهار کرد: از دیرباز در تاریخ دین و فلسفه کسانی بوده‌اند که بین دین و فلسفه تباین قائل شده‌اند و معتقدند بودند که نمی‌شود هم فلیسوف و هم دیندار بود و برخی از فقها فیلسوف‌ها را طرد کرده‌اند.
آیت الله مصباح یزدی با بیان اینکه اکثر طرد فلاسفه از سوی فقها به خاطر مغالطه اشتراک لفظی در بحث‌های فلسفه اولی و الهیات است است اظهار داشت: اینکه برخی فلاسفه مخالفت کرده‌اند نخست به خاطر آرای آنهاست که باید با روش آنها در حد پاسخگویی به آنها بود.
این مفسر قرآن خاطرنشان کرد: دومین مخالفت به خاطر روش و متد فلسفه است که گفته میشود؛ روش فلاسفه در تبیین گزارهای دینی صحیح نیست و آدمی را به حقیقت نمی‌رساند.
آیت الله مصباح یزدی با بیان اینکه همانگونه که فقها در حکم دادن اختلاف نظر دارند فلاسفه هم اختلاف داشته و این دلیلی بر نفی فلسفه نیست گفت: برای طرد شبهاتی که از خارج جهان اسلام وارد میشود نیازمند فلسفه هستیم چرا که با آنان نمی‌شود از قرآن شاهد و مثال آورد همانگونه که بیشترین تلاش انبیاء برای طرد شبهات توحید بود و خود توحید نیاز به اثبات نداشته با فلسفه هم باید به سمت پاسخگویی شبهات برویم.
